برنامه ریزی کاهش خطرپذیری آتش سوزی پس از زلزله با به‌کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی در پهنه استان تهران

زمینه و هدف: قرارگیری استان تهران در یک پهنه لرزه‌خیز و اهمیت این استان در ابعاد گوناگون بر همگان روشن است. وقوع زلزله در استان تهران و البرز سبب پیامدهای ناگوار انسانی و خسارات سنگین اقتصادی می­شود. یکی از خطرات مهم پس از زلزله­ های شدید، آتش­سوزی­ های پس‌ازآن است. وقوع آتش­ سوزی پس از زلزله در استان تهران به علت قرارگیری تأسیسات خطرزا و همچنین شریان‌های اصلی و فرعی گاز و نفت در پهنه­ های لرزه‌خیز و حریم گسل‌ها بسیار محتمل است لذا، بررسی وقوع آتش ­سوزی پس از زلزله در منطقه تهران به‌عنوان پایتخت از ضروریات می­باشد. روش: روش پژوهش مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، نقشه­ های موردنیاز در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه‌شده و داده­ ها از طریق مطالعه اسناد، کتب، رسالات و مقالات گردآوری‌شده و سه نقشه اصلی مخاطره، آسیب­ پذیری و بحران تهیه و تحلیل می­شوند و درنهایت با انجام تحلیل [۱]SWOT، راهبردها تعیین و سیاست­هایی در جهت تحقق آن­ها پیشنهاد می­گردد. یافته‌ها: نتایج تحلیل داده ­ها نشان می­دهد با وجودی که خطر بالقوه آتش ­سوزی پس از زمین‌لرزه، در بخش‌های مختلفی از سطح استان با شدت بالا وجود دارد ولیکن میزان آسیب­ پذیری ناشی از وقوع سانحه به علت تمرکز جمعیت، تراکم شبکه راه­ ها، تراکم خطوط لوله­ های گاز، لوله­ های نفت و مخازن سوخت و همچنین تراکم صنایع در مناطق مرکزی بیشتر خواهد بود. نتیجه‌گیری: این مقاله نتیجه می­گیرد که سیاست­گذاری و برنامه­ ریزی­ ها در زمینه تخصیص کاربری اراضی نزدیک پهنه­ های پرخطر و نقاط بحرانی باید متکی بر نقشه­ های خطر و متناسب با خطرات و خسارات ناشی از آتش ­سوزی­ های پس از زلزله باشد. همچنین، ایجاد و توسعه زیرساخت­ها، کانون­های زیستی و جمعیتی و به‌طورکلی هرگونه فعالیت عمرانی مستلزم شناخت کافی از شرایط آتش­ سوزی­ های پس از زلزله است. [۱] SWOT: Strength, weakness, opportunity, Threat